Transplantacija srca i produženje života
Transplantacija srca, operacija koju je prvi izveo dr Barnard, hirurg iz Kejptauna (1968), bez svake sumnje je najspektakularniji medicinski poduhvat u toku poslednjih nekoliko decenija. Ova operacija za koju se, sve do njenog prvog izvođenja na čoveku, verovalo da spada u domen naučne fantastike probudila je nade u spas i onih najtežih srčanih bolesnika za koje do tada zaista više nije bilo efikasnog leka. Činjenica da se još uvek radi o vanredno skupim i tehnički veoma komplikovanim poduhvatima nimalo ne utiče na ocenu o značaju ovog otkrića u medicini. Dalja istraživanja i rad na ovom problemu, kao i na usavršavanju veštačkog srca, svakako će uticati da u narednim decenijama broj ovih operacija bude sve veći, sa mnogo boljim postoperativnim rezultatima, manjom učestalošću komplikacija i sve dužim životom bolesnika.
Dosadašnja iskustva, na blizu 500 bolesnika kojima je u svetu izvršena ova operacija, pokazuju da je najveći broj transplantacija vršen na bolesnicima sa znacima najteže srčane slabosti u toku ishemičnog oboljenja srca, obično posle preležanog infarkta. Druga velika grupa bolesnika podvrgnuta je presađivanju zbog teške srčane slabosti koja je nastupila već u mlađim godinama života zbog pojave miokardiopatije, oboljenja srca nejasnog porekla. Transplantacija je takođe vršena i kod bolesnika sa stečenim i urođenim manama srca, a retko zbog tumora ili povrede srca.
Zanimljivo je da postoje i ozbiljne kontraindikacije kada se transplantacija srca ne može izvršiti. Najčešće se ona ne vrši kod osoba starijih od 50 godina, dijabetičara, zatim zbog prisustva infekcija, sistemskih oboljenja, ukoliko postoji povećani otpor u plućnom krvotoku kao i zbog nekih psihičkih poremećaja koji bi se mogli pogoršati posle operacije.
Sama operativna intervencija sastoji se u isecanju obolelog srca iza obe pretkomore, uključujući i deo plućne arterije i aorte. Nakon toga srce donatora se spaja kontinuiranim šavom na mestu gde je izvršeno isecanje, a operacija se kompletira povezivanjem anastomoze na aorti i plućnoj arteriji.
Većina problema nastaje nakon transplantacije. Bolesnici moraju trajno uzimati lekove za suzbijanje imuniteta i to obično azatioprion, kortikosteroide i antitimocitni globulin. Na taj način je moguće uticati na sprečavanje odbacivanja koje je veoma često i praćeno pojavom teške srčane slabosti. U slučaju da se odbacivanje ipak pojavi primenjuju’ se već navedeni lekovi samo intravenskim putem i u velikim đozama.
Stalna primena lekova za suzbajanje imuniteta stvara kod bolesnika sa presađenim srcem izvanredno visoku sklonost prema raznim infekcijama. Naročito je često zapaljenje pluća koje može biti izazvano nizom bakterija, posebno onim koje kod zdravih osoba ne izazivaju nikakva oboljenja (tzv. »oportunističke infekcije«), virusima, parazitima i gljivicama.
Bolesnicima sa transplantiranim srcem prete, pored odbacivanja i infekcija, i druge komplikacije. Zapaženo je da na presađenom srcu dolazi do ubrzanih znakova ateroskleroze zbog čega se boiesnici moraju stalno pridržavati ishrane sa minimumom holesterola. Primena lekova za suzbijanje imuniteta može prouzrokovati još jednu ozbiljnu komplikaciju, pojavu malignih oboljenja. Tumori razne vrste pojavili su se dosada kod oko 10% bolesnika sa transplantiranim srcem.
Uprkos tome, rezultati koji su dosada postignuti su sjajni. Prema rezultatima klinike u Stenfordu. (SAD), gde je izvršena transplantacija oko polovine svih slučajeva u svetu, oko 65% bolesnika preživi prvu godinu posle operacije. Nakon tog perioda šanse su sve bolje, jer blizu 50% bolesnika već sada živi duže od pet godina. Zar već samo taj podatak nije dovoljan uspeh koji opravdava dalji rad na usavršavanju ovih operacija?
Subscribe
If you enjoyed this article, subscribe to receive more just like it.
