Amebna dizenterija
Amebna dizenterija je bolest koju prouzrokuje jedna vrsta opasnih parazita Entamoeba hustolitica ili kao što se još zove Entamobea dusenteria.Entamoeba hustolitica koja prouzrokuje amebnu dizenteriju dostiže veličinu u prečniku od 20-30 mikrona. Ima jedno jezgro i veoma je pokretljiva. Živi u debelom crevu čoveka i često prodire u crevnu sluzokožu u kojoj se intenzivno razmnožava.
Tako se u crevnom zidu javljaju žarišta za razmnožavanje ove amebe. Paraziti narušavaju, uništavaju crevnu sluzokožu, zbog čega nastaje grizlica (jamica) koja ima oblik kratera. Boraveći u crevnom zidu, paraziti se hrane tkivom domaćina. Ovakvom aktivnošću troše veliku količinu crvenih krvnih zrnca. Od grizlice amebe dospevaju u crevnu prazninu i tu nastavljaju da žive, ili se obavijaju naročitom membranom, formirajući okrugle ciste koje se preko stolice izbacuju u spoljnu sredinu. Ciste. su veoma otporne i preko njih parazit se rasprostranjuje. Okruglog su oblika, velike 7 do 17 mikrona u prečniku i sadrže četiri jezgra.
Izbačene iz čovekovog creva, u vodenu sredinu ciste su sposobne da žive više od 9 meseci i podnesu temperaturu od 68°C. Infekcija nastaje kada ciste dospeju u telo domaćina preko zagađene hrane ili vode. Ponekad amebe dugo borave u crevima domaćina i ne izazovu nikakve promene. Takve osobe ne stradaju, ali prenose parazit dizenterije. Oni su »nosioci« amebe i služe kao izvor zaraze u okolini.
U drugim slučajevima javlja se slika teške dizenterije sa jakim prolivima pri čemu je stolica sluzava i krvava, sa bogatim sadržajem ameba i njihovih cista. U slučaju intenzivne zaraze utvrđeno je da bolesnik sa izmetom izbacuje i do 300 miliona cista dnevno. U nekim slučajevima parazit probije crevo i dospeva u jetru, izazivajući u njoj opasno gnojenje.
Amebna dizenterija nije samo, kao što se ranije mislilo, tropska bolest, već je široko rasprostranjena i u Evropi. Tako na primer, prema nekim podacima, u Engleskoj ovom bolešću zarazi se 7 -10%, u Nemačkoj 5-6% dok u pojedinim delovima Sovjetskog Saveza i do 30% stanovništva. Ovi paraziti, ukoliko se ne suzbiju na vreme, izazivaju veliku iscrpljenost organima što dalje uslovljava teške anemije.