Arterijska hipertenzija

Arterijska hipertenzija spada među najčešća oboljenja današnjeg čoveka i predstavlja jedan od glavnih uzroka visoke smrtnosti od oboljenja srca i krvnih sudova. Podaci WHO (Svetske zdravstvene organizacije) pokazuju da povišene vrednosti krvnog pritiska, sistolnog preko 160mm (21,3 kPa), a dijastolnog preko 95mm (12,7 kPa) ima od 8—18% čitavog odraslog stanovništva sveta. Hipertenzija je naročito rasprostranjena u SAD, većini evropskih zemalja, Australiji, Novom Zelandu i Japanu, gde povišeni krvni pritisak ima 15—20% svih odraslih osoba. U najvećem broju zemalja zapaža se da kod osoba oba pola postoji tendencija postepenog povišenja prosečnih vrednosti krvnog pritiska sa godinama života.

Ovo se ne zapaža samo kod stanovništva manjeg broja zemalja kao što su Island, Grenland, planinski predeli Čilea, Nova Gvineja, Malezija, neka ostrva Polinezije, Solomonska ostrva, nomadska plemena u Keniji, Pigmeji iz Konga, pleme Masai iz Tanzanije, zatim Indijanci koji žive u Brazilu, Surinamu i Gvatemali. Stanovnici ovih zemalja udaljeni su međusobno i po više hiljada kilometara, pa ipak među njima postoje i neke zajedničke karakteristike koje mogu objasniti prisustvo prosečno niskog krvnog pritiska u čitavoj populaciji: visok stepen fizičke aktivnosti, mali dnevni unos soli (ispod 4 grama) i ishrana namirnicama male kalorijske vrednosti.

U većini zemalja broj osoba obolelih od hipertenzije stalno se povećava. Smatra se da u SAD povišeni pritisak ima oko 25 miliona ljudi.

Arterijska hipertenzija je progresivno oboIjenje kod koga je bitno mehaničko dejstvo povišenog pritiska, naročito dijastolnog, zbog čega dolazi do oštećenja endotela, koronarnih, moždanih i drugih arterija, kao i povećanog naprezanja i opterećenja miokarda. Na taj način nastaju mnogobrojne komplikacije hipertenzije:

• ishemično oboljenje srca zbog progresivne ateroskleroze koronarnih arterija,
• srčana insuficijencija (slabost srčanog mišića praćena gušenjem, poremećajima srčanog ritma, otocima na nogama i drugim znacima),
• cerebrovaskularno oboljenje koje se javlja u raznim oblicima, kao: hipertenzivna encefalopatija, tranzistorni ishemičm atak, tromboza i hemoragija mozga,
• ateroskleroza aorte koja može prouzrokovati, najčešće smrtonosnu, disekantnu aneurizmu,
• ateroskleroza arterija donjih ekstremi teta,
• bubrežne komplikacije koje nastaju kod tzv. »maligne hipertenzije«, koja predstavlja najtežu fazu bolesti; zbog progresivne skleroze i razaranja malih krvnih sudova, arteriola, dolazi do popuštanja funkcije bubrega i uremije,
• krvarenja na krvnim sudovima očiju, edem papile očnog živca.

Povećanje oba pritiska, sistolnog i dijastolnog, predstavlja jedan od najprisutnijih faktora rizika koji prouzrokuje ishemično oboljenje srca. Prema podacima poznate Frejmingamske epidemiološke studije kardiovaskularnih oboljenja, koja se više od dve decenije sprovodi u SAD, utvrđeno je da prisustvo hipertenzije povećava rizik od ishemičnog oboljenja srca za dva puta kod muškaraca i, čak za šest puta kod žena. Kod bolesnika sa utvrđenim ishemičnim oboljenjem hipertenzija se sreće kod 50% muškaraca i 75% žena. Rizik od angine pektoris, infarkta i naprasne smrti višestruko se povećava ako je pojava povišenog pritiska praćena i povećanjem holesterola u krvi, odnosno pušenjem.

Za razliku od ishemičnog oboljenja srca, kod koga je hipertenzija jedan od najučestalijih faktora rizika, kod pojave moždanog udara visok pritisak je bez konkurencije daleko najvažniji činilac koji prouzrokuje bolest.

Više epidemioloških studija u našoj zemlji, kao što su »Jugoslovenska studija kardiovaskularnih, respiratornih i drugih oboljenja u seoskom i gradskom stanovništvu« (11 121 učesnik), »Epidemiologija esencijalne hipertenzije među različitim etničkim grupama u Jugoslaviji« (9600 učesnika), »Studija KVO u industrijskom basenu Rakovica« (5700 učesnika), »Studija 7 zemalja« (2071 učesnik) i dr.,pokazale su da i u našoj zemlji hipertenzija predstavlja vodeći faktor rizika koji prouzrokuje anginu pektoris, infarkt, naprasnu smrt, moždani udar i druge izazivače prerane smrtnosti.

Tags:Arterijska hipertenzija, lečenje, simptomi, uzroci, zdravlje